|
 NIEUWS
papegaaienkennis: ziekte en gezondheid eerstehulp EHBO EHBO bij vogels Enig kennis van het geven van eerste hulp bij zieke of gewonde vogels is vaak levensreddend.
Dat wil niet zeggen dat je zelf moet dokteren, eerlijk gezegd is het altijd verstandig om met een vogel die niet in orde is direct naar de dierenarts, liefst met specialisatie in vogels, te gaan. (wordt verder in dit hoofdstukje vogelarts genoemd1) Zo ook is dit hoofdstukje bedoeld, gewoon eerste hulp verlenen en dan direct naar de dierenarts!
Wil je iets toepassen wat in dit hoofdstukje aangegeven staat, houdt er altijd rekening mee dat je dat te allen tijde volledig onder eigen verantwoording doet!!! Voorkom paniek en stress:
Is een vogel ziek of gewond dan is het van het grootste belang om de vogel rustig te krijgen.
Stress en paniek bij de vogel is nooit een goede zaak.
In de meeste gevallen biedt een warme, rustige en verduisterde omgeving de vogel de oh zo belangrijke rust.
Schiet zelf ook niet in een stress maar handel rustig en overlegd. Extra energie voor de vogel:
Met de injectiespuit (zonder naald) kan je de vogel wat druivensuiker, dat in lauwwarm water opgelost is, toedienen.
Het eenvoudigste gaat dat door dat van de zijkant in het bekje op de tong te spuiten.
Druivensuiker geeft snel extra energie aan de vogel. De behandeling:
Behandel je een zieke of gewonde vogel zorg dan altijd dat de ramen en de deuren gesloten zijn.
Een theedoek is vaak een enorm prettig hulpmiddel waar je de vogel in kan wikkelen.
Zorg dat de theedoek ook over de ogen zit, de vogel ziet dan niets en komt sneller tot rust.
Hier blijkt snel het voordeel wanneer je vogel gewend is aan een theedoek, zie "theedoek-therapie". Huisapotheek, ehbo-koffertje:
Natuurlijk heb je de spullen bij de hand die in je "huisapotheek" voor de vogel zit.
Tip: Print dit hoofdstukje uit en leg het in je huisapotheek! Bloedende nagel, snavel, veerpen :
Houdt een verbandje enkele minuten gedrukt tegen de bloedende wonde, in de meeste gevallen stopt het bloeden vrij snel.
Het bloeden kan je ook stelpen door over de nagel met wat meel (bloem) of fijngestampte aspirine te strooien.
Het bloed wordt daardoor verdikt en kan gaan stollen.
Aluin of ijzerchloride (ferrichloride) zorgen ook dat het bloeden sneller ophoudt.
Werkt dat alles niet dan kan je het bloedend adertje dichtschroeien.
Dit kan met een elektrische soldeerbout of een gloeiende sigarettenpunt, je zou ook de punt van een mes flink kunnen verhitten.
Door de grote hitte is dit beslist een hygiënische en adequate oplossing en dat beetje as kan echt geen kwaad.
Ga hierbij wel voorzichtig te werk! Bloedende wond:
Leg een steriel gaasje over de wond, daarover absorberende watten, druk de wond langere tijd dicht.
Gebruik eventueel aluin of ijzerchloride. (ferrichloride)
Ferrichloride is zowel vloeibaar als in poedervorm in vrijwel elke apotheek verkrijgbaar. Beschadigde huid, kleine wondjes die niet bloeden:
Insmeren met een mengsel van jodium met glycerine 1:5 (bijvoorbeeld Betadine)
Gebroken veer:
Een gebroken veer kan je gewoon bij de breuk afknippen.
Wanneer het overgebleven veerstompje de vogel verder niet stoort heeft het de voorkeur dit stompje gewoon te laten zitten.
Op zijn laatst bij de eerstkomende rui valt het stompje vanzelf uit of vogel trekt het stompje er zelf al eerder uit.
Veer uittrekken:
Soms is het verstandig een geknikte, een gebroken of een bloedende veer uit de follikel te verwijderen.
Het komt namelijk voor dat de vogel er last van heeft en dat het de vogel zelf niet lukt de veer te verwijderen.
Natuurlijk kan je naar de dierenarts gaan, die doet het misschien onder verdoving ofschoon een verdoving weer met extra risico's gepaard gaat.
Zelf de veer verwijderen gaat eenvoudiger als menigeen denkt.
Houd de veer stevig tussen duim en wijsvinger geklemd. (sommigen gebruiken een tangetje)
Ondersteun daarbij ook de omliggende veren.
Een kort rukje in de groeirichting van de veer is meestal voldoende om de veer te verwijderen.
Nog eenvoudiger gaat het wanneer men tijdens het rukje ook nog een draaiende beweging maakt.
Trek je de veer op aangegeven manier is het risico dat de follikel beschadigd wordt uiterst gering, bovendien wordt de pijn voor de vogel tot een absoluut minimum beperkt.
Zodra de veer er volledig uit is zal op zich op die plaats binnen een zeer korte tijd een nieuwe veer gaan groeien.
Fracturen, gebroken vleugel of pootje:
Draai de vleugel of het pootje weer enigszins op zijn plaats zodat je verzekerd bent dat er een goede doorbloeding plaats vindt.
Vervoer de vogel in een kleine donkere doos (zorg voor luchtgaten) gestabiliseerd tussen een theedoek o.i.d., zorg in ieder geval dat de vogel niet kan fladderen.
Je kan eventueel eerst de gebroken vleugel fixeren door de vleugel op de juiste wijze langs het lichaam te leggen en dan redelijk strak een verband om de vogel, inclusief de pootjes, te wikkelen.
Bij een gebroken pootje kan je eventueel een noodspalkje maken zodat het pootje in de juiste richting gehouden wordt. Klik voor meer informatie over "spalken".
Fixatie op de manier als bij een gebroken vleugel kan men ook bij een gebroken pootje toepassen.
Leg het gebroken pootje netjes naar achteren en wikkel de vogel in het verband.
Daarna... natuurlijk naar de vogelarts. Shock-toestand:
Bijvoorbeeld de vogel is ergens hard tegenaan gevlogen, heeft mogelijk een lichte hersenschudding of misschien een inwendige bloeding.
De vogel zit er duf bij, op de grond, reageert nauwelijks.
Geef de vogel dan wat druivensuiker opgelost in water en zet hem in een kooitje op een warme donkere plaats. Hersenschudding:
Is de vogel bewusteloos of in coma, leg deze dan in een donkere doos met luchtgaten en ga gelijk naar de vogelarts.
Is de vogel binnen 10 minuten wakker, zet deze in een rustige en verdonkerde ruimte in een kooitje weg.
Maak de vogel de eerste uren steeds even wakker.
Betreft het een gewone hersenschudding dan knapt de vogel vaak vrij vlot op, bij andere gevallen ... naar de vogelarts. Eet de vogel niet:
Probeer dan ook voorlopig met druivensuiker wat extra energie te geven. Vogel reinigen / desinfecteren:
Indien noodzakelijk kan je de vogel in een badje lauwwarm water, waarin een scheutje dettol zit, wassen.
In geval van sterke vervuiling kan je ook wat afwasmiddel gebruiken. Met veel lauwwarm water goed naspoelen.
Eventueel de vogel drogen met behulp van een föhn. (niet te dichtbij houden!) Warmte:
De zieke vogel heeft al zijn energie nodig om zichzelf te genezen.
Zorg dus dat je de vogel warm houdt, zodat deze alle energie aan het helingsproces kan besteden.
De rode lamp en een "ziekenkooi" zijn daarbij ideale hulpmiddelen.
De ideale temperatuur ligt tussen de 27 en 32 graden.
Oververhitting:
De vogel die door de "warmte bevangen" is of een hitteslag (zonnesteek) heeft kan het best afgekoeld worden met niet al te koud water.
Douchen (baden) met water vermengd met wat afwasmiddel of handzeep is een probaat middel om de vogel af te koelen. Door wat zeep aan het water toe te voegen blijft het water beter op en tussen het verenkleed zitten waardoor het zijn koelende werking kan vervullen. Legnood:
Het komt geregeld voor dat een pop in legnood is, dat betekent dat ze een ei moet leggen maar om de een of andere reden komt het ei er niet uit!
Het ei kan de cloaca afsluiten waardoor de vogel haar ontlasting niet kwijt kan, oppassen deze situatie kan de vogel fataal worden.
Zolang de vogel nog ontlasting afscheidt is er geen paniek, hou dit echter wel in de gaten.
Heeft de vogel legnood, dan zit de vogel vaak opgebold te bibberen en ademt snel en hijgend.
Het beste kan je wat vaseline of paraffineolie in de cloaca (poepgaatje) voeren of druppelen en het geheel wat te masseren.
In geval van nood doet slaolie het ook wel.
Eventueel wisselbaden met koud en warm water of gewoon wat koud water over de cloaca laten lopen en dan in een warme doek wegzetten.
Geef de vogel wat druivensuiker oplossing te drinken en zet haar warm en donker op een rustige plaats.
Mocht dit alles niet helpen.... wacht dan niet te lang en ga naar een vogelarts.
De vogelarts kan dan eventueel een operatie (soort keizersnee) overwegen.
Pas wel op want gaat het ei kapot dan overleeft de vogel dat meestal niet. Aambeien:
Ook wel prolaps genaamd, is het uitpuilen of uitzakken van ingewanden.
Bij de vogel is het mogelijk dat een deel van de darmen naar buiten geperst wordt.
Dat kan gebeuren bij het eieren leggen of bij het uitpersen van ontlasting. (gebeurt vaak wanneer men de kromsnavel zindelijk maakt)
Wanneer er niet teveel uitsteekt en het geheel niet beschadigd is kan je de uitpuilende darm wat invetten met olie en voorzichtig met een stomp voorwerp of de vinger weer terug in de cloaca drukken.
Mocht dit niet baten, of als de darmen beschadigd zijn of een vreemde paarsblauwe kleur hebben ga dan naar de vogelarts.
Ademnood, moeilijk ademen, neus spoelen:
Wanneer de vogel moeilijk ademt kunnen daaraan verschillende oorzaken ten grondslag liggen.
In alle gevallen is het belangrijk snel de vogelarts te raadplegen.
Schimmel in de luchtzakken zou een mogelijke oorzaak kunnen zijn, dat indien je er snel genoeg bij bent met antibiotica te verhelpen valt.
Ook kan er sprake zijn van een soort verkoudheid, vochtige neusgaten, korstjes rond de neusgaten, rochelend geluid.
Men kan de neusgaten voorzichtig reinigen met een tissue of een wattenstaafje. Misschien de korstjes eerst wat weken.
Eventueel kan je met lauwwarm, liefst steriel water, de neusgaten uitspoelen.
Houdt de vogel ondersteboven, dus met de snavel naar beneden gericht, vast en spuit voorzichtig met een plastic injectiespuit (zonder naald) het lauwwarme water in eerst het ene neusgat daarna in het andere. Het water stroomt, als het goed is, gewoon via de snavel weer naar buiten.
Bij verdacht op verkoudheid zet de vogel op een warme rustige plaats. Braken, opgeven:
Heel vaak is het opgeven bij papegaaien een normaal verschijnsel.
Op die manier geven ze hun kuikens te eten.
Ook is braken een vorm van baltsgedrag en maken ze op die manier hun genegenheid aan hun partner kenbaar. Vervelend natuurlijk als de vogel een mens als partner beschouwd.
Je merkt vaak snel aan de papegaai of deze braakt uit baltsgedrag of dat het door een mogelijk ziekte komt.
Braakt de vogel omdat deze ziek is kan dat zijn omdat ie een keer teveel gegeten heeft, of bedorven voer gegeten heeft. Kijk het even aan.
Een kropinfectie zou ook de reden kunnen zijn.
Braakt de vogel vaker zonder dat baltsgedrag of voeren van het kuiken de reden is wacht dan niet lang en ga naar de vogelenarts. Vergiftiging door eten giftige planten:
Het zou ideaal zijn wanneer de vogel dan braakt.
In ieder geval zo snel mogelijke contact opnemen met de dierenarts.
Men kan eventueel een heel klein beetje actieve kool (norit) geven, dit absorbeert een deel van de giftige stoffen die dan langs natuurlijke weg het lichaam kan verlaten.
Waarschuwing: bij vloeibare vergiffen nooit actieve koolstof geven!
Kropverzuring:
Komt wel eens voor bij baby-papegaaien die met de hand gevoerd worden.
Uitgebreide informatie hierover vind je in het hoofdstukje "kropverzuring". Specifieke informatie over theedoek therapie, huisapotheek, spalken, ziektekooi,warmte bevangen en kropverzuring treft u aan op de site van koppiekrauw.com |
