Het Kliermaag Dilatatie Syndroom (KDS)
Gerry M. Dorrestein,
Diagnostisch Pathologie Laboratorium NOIVBD, Wintelresedijk 51, 5507 PP Veldhoven. www.noivbd.nl
Inleiding
Deze ziekte die als meer dan 30 jaar bekend is, wordt in de Engelstalige literatuur PDD
(Proventricular Dilatation Disease) genoemd. De ziekte komt vooral voor bij ara’s, kaketoes,
grijzeroodstaart papegaaien, edelpapegaaien en Poicephalus soorten.
Zoals de naam al zegt is een van de belangrijkste verschijnselen dat de kliermaag verwijd
(gedilateerd) wordt. Dit komt omdat de zenuwen van de maag (maar ook van de krop en bijnier)
ontstoken raken. Hierdoor raakt de maag (zowel klier- als spiermaag), maar ook de krop verlamd.
Daarnaast kunnen ook de hersenen ontstoken raken.
De eerste verschijnselen die meestal gezien worden zijn: “zaden in de ontlasting”. Daarna
vermageren de vogels sterk. Dit komt omdat de spiermaag het voedsel niet meer kan malen, de
uitgang van de maag (de pylorus) verlamd is en het voedsel (de zaden) ongemalen door laat
stromen. Hele zaden en brokken kunnen in de darm niet verteerd worden en daardoor verhongerd
de vogel, ondanks veel eten.
Als de darm of krop ernstig verlamd zijn, lukt zelfs de doorstroming niet meer, maar de vogel
blijft eten, hij heeft honger!!. Hierdoor raakt de maag (en krop) overvuld en verstopt. De maag
(en krop) rekken sterk op en worden volgepropt. Door deze verstopping komt er geen voedsel
meer in de darm en de vogels sterft de hongerdood (met een volle maag en krop!).
De diagnose kon tot voorkort alleen gesteld worden op basis van de verschijnselen (zaden in de
ontlasting en vermageren), een röntgenfoto en een kropbiopt. Meestal echter werd de echte
diagnose pas gesteld bij een sectie nadat de vogel dood was.